Η γκρίνια πριν τον ύπνο

«Ώρα για ύπνο!», μια φράση φόβος και τρόμος για κάθε παιδί που σέβεται τον εαυτό του. Το παιχνίδι κόβεται στη μέση κι οι γκρίνιες ξεκινούν. Ο γονιός ψάχνει απεγνωσμένα λίγες παραπάνω ώρες ύπνου για τον εαυτό του και δεν τις βρίσκει και το παιδί, που έχει τη δυνατότητα να κοιμηθεί όσο θέλει και να ξεκουραστεί, αντιδρά και προτιμά να μένει ξύπνιο. Λες και πάντοτε θέλουμε αυτό που δεν μπορούμε να έχουμε. Είναι μάλλον μια αντίδραση, όπως πολλές άλλες, σε κάτι που τα παιδιά νιώθουν ότι τους επιβάλλεται. Συχνά, δεν επιλέγουν μόνα πότε θα πάνε για ύπνο, αλλά πρέπει να ακούσουν πρώτα αυτή την εκνευριστική φράση απ’ τους γονείς. Αισθάνονται μια πίεση, μια παραβίαση της ιδιωτικότητάς τους.

Ο ύπνος, όμως, είναι απαραίτητος για όλους, πόσο μάλλον για τα μικρά παιδιά, μιας και τα βοηθά να αναπτυχθούν. Είναι η σωματική και πνευματική ξεκούραση που προσφέρει και τον κάνει ζωτικής σημασίας. Μα βοηθά και στη σκέψη, στη μνήμη, στις κοινωνικές συναναστροφές, στην καλή διάθεση, στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, στη μείωση του άγχους. Κι αν τα παιδιά δεν κοιμούνται όσο πρέπει ή ποιοτικά, τότε πάσχουν σε όλα αυτά.

Ο ύπνος δεν είναι τιμωρία. Μα όταν ο γονιός προτρέπει το παιδί να πάει για ύπνο με ύφος ίδιο με αυτό που έχει, όταν δίνει μια εντολή για να το συμμορφώσει μετά από μια αταξία, είναι λογικό το αποτέλεσμα να είναι μια αντίδραση ή ένα αρνητικό συναίσθημα. Γιατί ακόμα κι αν το παιδί πάει για ύπνο χωρίς να δυσανασχετήσει ιδιαίτερα, είναι πιθανό το αίσθημα που του έχει δημιουργηθεί να μην είναι ευχάριστο. Μπορεί ο σκοπός να επιτυγχάνεται, αλλά το ζήτημα είναι να κατανοήσει τη σημασία του ύπνου και να το επιδιώκει μόνο του την κατάλληλη ώρα.

Φυσικά, όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση, έτσι και σε αυτή, το πρώτο βήμα είναι η συζήτηση. Συζητάμε κι εξηγούμε πόσο σημαντικός είναι ύπνος και όλα αυτά τα οφέλη που έχει για την καθημερινότητά μας. Έπειτα, δημιουργούμε ρουτίνες. Τρώμε νωρίς ένα ελαφρύ βραδινό γεύμα μαζί με τα παιδιά, αργότερα κάνουμε μπάνιο, πλένουμε δόντια.

Είναι σημαντικό και οι γονείς να ακολουθούν τις ρουτίνες των παιδιών, αφού συχνά θέλουν να αντιγράφουν όσα κάνουν οι μεγάλοι. Η ρουτίνα αυτή δημιουργεί μια καλή συνήθεια και προετοιμάζει σιγά-σιγά το παιδί για την ώρα του ύπνου, χωρίς να του διακόπτει ξαφνικά το παιχνίδι.

Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Ορισμένα παιδιά, κυρίως σε μικρές ηλικίες, ίσως φοβούνται. Μείνετε για λίγο μαζί τους, διαβάστε ένα παραμύθι, ακούστε ένα τραγούδι κι έπειτα αφήστε ελάχιστα ανοιχτή την πόρτα. Ελέγξτε ότι η θερμοκρασία του δωματίου είναι κατάλληλη για την εποχή και φροντίστε να υπάρχει στο σπίτι η απαραίτητη ησυχία. Ένας ποιοτικός ύπνος προϋποθέτει ένα ήρεμο και ασφαλές περιβάλλον.

Οι διαταραχές ύπνου δεν αφορούν μόνο στην ενήλικη ζωή. Ίσως και τα παιδιά σας δυσκολεύονται να κοιμηθούν, ξυπνούν κατά τη διάρκεια της νύχτας ή κοιμούνται λίγο. Πολύ σημαντικό είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν τον ύπνο να αποφεύγετε κάθε επαφή με οθόνες κι ηλεκτρονικά. Να μην προηγούνται βαριά γεύματα κι έντονες δραστηριότητες. Ένα ζεστό ρόφημα, όπως χαμομήλι, ίσως βοηθήσει. Βεβαιωθείτε, επίσης, ότι το στρώμα και το μαξιλάρι είναι τα κατάλληλα. Ο ψυχολογικός παράγοντας είναι για μια ακόμα φορά καθοριστικός. Εάν στο σπίτι υπάρχουν εντάσεις, μπορεί να επηρεάζεται ο ύπνος των παιδιών.

«Γλυκά θα κοιμηθούμε σαν παιδάκια

γλυκά. Κι απάνωθέ μας θε να φεύγουν,

στον ουρανό, τ’ αστέρια και τα εγκόσμια.

Θα μας χαϊδεύει ως όνειρο το κύμα.

Και γαλανό σαν κύμα τ’ όνειρό μας

θα μας τραβάει σε χώρες που δεν είναι.»

Κώστας Καρυωτάκης

Συντάκτρια: Ουρανία Κάππου