Κοινωνικές δεξιότητες μέσα απ' το παιχνίδι

Καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης ενός παιδιού, αναπτύσσονται και οι κοινωνικές του δεξιότητες. Τι σημαίνει αυτό; Είναι η ευχέρεια να γνωρίζει νέους ανθρώπους και να τους συμπεριφέρεται κατάλληλα, να σέβεται, να επικοινωνεί με επιτυχία, να συνεργάζεται, να διαμορφώνει φιλικές σχέσεις, να διαχειρίζεται και να επιλύει προβλήματα και συγκρούσεις. Φέρτε στον νου έναν ενήλικα ο οποίος πάσχει στα παραπάνω. Αυτό συμβαίνει διότι οι δεξιότητες αυτές δεν αναπτύχθηκαν επαρκώς όσο ήταν παιδί. Μεγαλώνοντας μαθαίνουμε μέσα από τις εμπειρίες μας, εξελισσόμαστε κι εν μέρει αλλάζουμε, μα τα σημαντικότερα έχουν εδραιωθεί στην προσωπικότητά μας απ’ όταν ήμαστε παιδιά.

Ένα μικρό παιδί δεν έχει τίποτα καλύτερο από το παιχνίδι. Κι αυτό δεν είναι διόλου χάσιμο χρόνου, όπως πολλοί γονείς ίσως λανθασμένα πιστεύουν. Το παιχνίδι μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμο εργαλείο μάθησης. Μπορεί να διδάξει σχεδόν τα πάντα -αν όχι, όλα. Έτσι, είναι κι ένα χρήσιμο μέσο για την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων.

Χωρίς να το σκεφτούμε και πολύ – πολύ, αντιλαμβανόμαστε πως και μόνο το γεγονός ότι στο παιχνίδι υπάρχουν πάνω από ένα άτομα, δίνει πολλές ευκαιρίες για κοινωνική ανάπτυξη. Βασικά στοιχεία του παιχνιδιού είναι η επικοινωνία και η συνεργασία. Μα από ένα παιχνίδι δεν μπορεί να λείπει και η σύγκρουση και η διαφωνία.

Ειδικά κατά την προσχολική ηλικία, όποτε και τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικά μιας και θέλουν πάντοτε να θέτουν τον εαυτό τους όσο πιο ψηλά μπορούν, οι τσακωμοί είναι ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο. Αλλά ακόμα κι αυτά τα φαινομενικά δυσάρεστα συμβάντα έχουν να προσφέρουν στο παιδί ευκαιρίες για να μάθει να διαχειρίζεται ένα πρόβλημα.

Πέρα από αυτή την αλληλεπίδραση που συναντάμε σε κάθε παιχνίδι, μπορούμε να δούμε και κάποιες συγκεκριμένες κατηγορίες παιχνιδιών οι οποίες προσφέρονται για να αναπτυχθούν οι κοινωνικές δεξιότητες. Μια τέτοια είναι τα παιχνίδια ρόλων. Είτε πρόκειται για παραμύθια, για μικρά δρώμενα, για φανταστικές ιστορίες, είτε για το πλέον κλασικότερο παιχνίδι «οικογένεια», τα παιχνίδια ρόλων έχουν πολλά στοιχεία που εξυπηρετούν τον σκοπό αυτό. Αναπαράσταση πολλών περιστάσεων, διαφορετικών σχέσεων, επίλυση προβλημάτων στην πράξη, χρήση διάφορων τρόπων επικοινωνίας.

Μέσα από ένα παιχνίδι έχουν τελικά περισσότερα να κερδίσουν παρά να χάσουν. Κι αν αμελούν άλλες υποχρεώσεις για να παίξουν, ίσως κάποιες φορές και να μην πειράζει τόσο. Ίσως και μοναδική υποχρέωση ενός παιδιού θα έπρεπε να ήταν να παίζει.

«Τρέξανε τα παιδιά, πήραν στα παχουλά τους χέρια το φεγγάρι κι όλη τη νύχτα παίζανε στον κάμπο. Τώρα τα χέρια τους είναι χρυσά, τα πόδια τους χρυσά, κι όπου πατούν αφήνουνε κάτι μικρά φεγγάρια στο νοτισμένο χώμα. Μα, ευτυχώς, οι μεγάλοι που ξέρουν πολλά, δεν καλοβλέπουν. Μονάχα οι μάνες κάτι υποψιάστηκαν.

Γι αυτό τα παιδιά κρύβουνε τα χρυσωμένα χέρια τους στις άδειες τσέπες, μην τα μαλώσει η μάνα τους που όλη τη νύχτα παίζανε κρυφά με το φεγγάρι.»

Γιάννης Ρίτσος

Συντάκτρια: Ουρανία Κάππου