Μαθαίνοντας γεωμετρία με σπουδαίους ζωγράφους

Η διαθεματικότητα είναι το συστατικό εκείνο που συχνά λείπει από τη μαθησιακή διαδικασία και σίγουρα θα την έκανε πιο ενδιαφέρουσα. Είναι το μπλέξιμο του ενός αντικειμένου με το άλλο, γιατί αυτή είναι και η ουσία, να κατανοήσουν τα παιδιά πως όλα τα πράγματα στον κόσμο είναι μεταξύ τους αλληλένδετα. Ένας κανόνας γραμματικής, μία μαθηματική πράξη, μια χρονολογία στην ιστορία, είναι απλές πληροφορίες που δε λένε τίποτα και διόλου απίθανο είναι να ξεχαστούν γρήγορα. Εάν, όμως, ενταχθούν σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο, εάν αποτελέσουν κομμάτι ενός «όλου», εάν η αξία των πληροφοριών αυτών κατανοηθεί, τότε μόνο θα έχει επιτευχθεί ο στόχος.

Ας πάρουμε για παράδειγμα τη γεωμετρία. Οι δάσκαλοι ονοματίζουν τα γεωμετρικά σχήματα και οι μαθητές επαναλαμβάνουν. Κι έπειτα, σε μεγαλύτερες τάξεις, τα μετρούν και τα χρησιμοποιούν σε προβλήματα. Συχνά, το πηγαίνουν κι ένα βήμα παραπέρα κι αναζητούν τα γεωμετρικά σχήματα και στερεά στη φύση και σε αντικείμενα γύρω τους. Κι αυτό, ναι, είναι εξαιρετικά ωφέλιμο, η γνώση να γίνεται κτήμα μέσα από τα βιώματα. Άλλωστε η ίδια η ετυμολογία της λέξης «γεωμετρία» μαρτυρά την άρρηκτη διασύνδεσή της με τη γη.

Ας το πάμε κι ένα ακόμα βήμα παραπέρα, λοιπόν.

Τέχνη. Πιο συγκεκριμένα, ζωγραφική. Σπουδαίοι ζωγράφοι, εκπρόσωποι καλλιτεχνικών ρευμάτων που άλλαξαν την ιστορία της τέχνης και καθήλωσαν τη ματιά ακόμα κι ενός περαστικού από μια έκθεση ή ένα μουσείο, έμπλεξαν στην τέχνη τη γεωμετρία. Έμπλεξαν μπογιές και σχήματα και μεγέθη. Κι αυτό δε θα ήταν ωφέλιμο απλώς και μόνο για να χρησιμοποιηθεί ως μέσο αναγνώρισης των σχημάτων. Αν δείξω τον πίνακα και μονάχα ζητήσω να εντοπιστούν και να ονοματιστούν τα σχήματα που διακρίνονται, τότε δεν έχω φτάσει παρά στα μισά της διαδρομής.

Δώστε τέμπερες. Δώστε πινέλα. Δώστε χαρτόνια. Τα παιδιά αφορμίζονται από το έργο που βλέπουν και δημιουργούν το δικό τους. Ανακατεύουν χρώματα, κόβουν χαρτόνια και κολλούν. Φτιάχνουν τετράγωνα, τρίγωνα, κύκλους. Δώστε χάρακα να τα μετρήσουν. Δώστε στα παιδιά χρωματιστές χάντρες σε σχήματα. Φτιάχνουν τον πίνακα που είδαν σε βραχιόλι. Δώστε όσπρια και ζυμαρικά και τα παιδιά φτιάχνουν ένα ψηφιδωτό. Πλαστελίνες, πηλός. Δώστε τρόφιμα. Κόψτε τα σε σχήματα και δημιουργήστε στο πιάτο έναν πίνακα. Κουτιά από δημητριακά, γιαούρτι, γάλα. Τόσα σχήματα και μεγέθη. Βάψτε τα και δημιουργήστε.

Κι όλα αυτά βλέποντας σχήματα και χρώματα του Καντίνσκι και μιλώντας παράλληλα για την αφηρημένη τέχνη. Ανακαλύπτοντας τον Πικάσο, τον Μπρακ και τον κυβισμό, τον Μόντριαν και τον νεοπλαστικισμό. Μιλώντας για το 1950 και τα σχήματα στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό του Ματίς. Μα μαθαίνοντας και για τους Γιάννη Σπυρόπουλο και Γιάννη Μόραλη.

Σκόρπιες πληροφορίες χωρίς καμία μεταξύ τους διασύνδεση δεν αποτελούν μάθηση. Η μάθηση είναι πολλά περισσότερα από αυτό και κυρίως είναι μια διαδικασία η οποία είναι επιτυχημένη μόνο εάν πραγματοποιείται μετά από επιθυμία. Και για να εκδηλώσουν τα παιδιά επιθυμία να μάθουν, θα πρέπει να πρόκειται για κάτι το οποίο μπορούν να κατανοήσουν και να αξιοποιήσουν.

Συντάκτρια: Ουρανία Κάππου